www.m-p-c.org
As of March 23, 1998:
4,623,537
Дезајн од / Design by

Ace's Project Devgelopment Inc

SHEMA Logistics & Leveraged Communications Ltd.

г.г. Стефан 
                        Архиепископ 
                        Охридски и Македонски ОА 
                        на Јустинијана Прима и 
                        Митрополит Скопски 
                        ПОГЛАВАР НА МАКЕДОНСКАТА 
                        ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА
  г.г. Стефан
Архиепископ
Охридски и Македонски ОА
на Јустинијана Прима и
Митрополит Скопски
ПОГЛАВАР НА МАКЕДОНСКАТА
ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА

 
  г. Петар 
                        Митрополит 
                        Преспанско-Пелагониски и 
                        Австралиско - Новозеландски
  г. Петар
Митрополит
Преспанско-Пелагониски и
Австралиско - Новозеландски

 
  г. Тимотеј 
                        Митрополит 
                        Дебарско - Кичевски и 
                        Австралиско - Сиднејски
  г. Тимотеј
Митрополит
Дебарско - Кичевски и
Австралиско - Сиднејски

 
  г. Наум 
                        Митрополит Струмички
  г. Наум
Митрополит Струмички

 
  г. Агатангел 
                        Митрополит Повардарски
  г. Агатангел
Митрополит Повардарски

 
  г. Иларион 
                        Митрополит Брегалнички
  г. Иларион
Митрополит Брегалнички

 
  г. Методиј 
                        Митрополит 
                        Американско-Канадски
  г. Методиј
Митрополит
Американско-Канадски

 
  г. Пимен 
                        Митрополит Европски
  г. Пимен
Митрополит Европски

 
  г. Јосиф 
                        Митрополит 
                        Тетовско - гостиварски
  г. Јосиф
Митрополит
Тетовско - гостиварски

 
  г. Григориј 
                        Митрополит 
                        Кумановско - осоговски
  г. Григориј
Митрополит
Кумановско - осоговски

 
  г. Јосиф 
                        Митрополит Осоговски
  г. Јосиф
Митрополит Осоговски

 
  г. Климент 
                        Епископ викарен - хераклејски
  г. Климент
Епископ викарен - хераклејски

 
  г. Партениј 
                        Епископ викарен 
                       Бигорско - Антаниски
  г. Партениј
Епископ викарен
Бигорско - Антаниски

 
  г. Јаков  
                        викарен епископ Полјански на  
                        Митрополитот струмички
  г. Јаков
викарен епископ Полјански на
Митрополитот струмички

 
 


ДОБРОТОЉУБИЕ – TOM III

Свети Максим Исповедник

Од четиристотини глави за љубовта
Четвртата стотица за љубовта

1. Умот се вчудоневидува во Божјата бескрајност во се. Најнапред за неиспитливоста и многусаканата шир. А потоа, тој останува поразен со тоа, како Бог го создал од ништо се ова што постои. Но како што „Величието Негово нема крај“ (Псал. 144, 3), така и премудроста Негова е недостижна.

2. И како да не се восхитуваме додека ја созерцаваме бескрајната и несфатлива причина на Божјата добрина? И како да не се вчудоневидуваме, прашувајќи се како и откаде постојат разумните и духовните суштества и четирите стихии: земјата, воздухот, водата и оганот, од кои се составени сите тела, кога пред нивното појавување не постоела никаква материја? Која е таа сила, која што со силата на своето дејство создаде се, од небитие во битие? Но синовите на човештвото не ја прифаќаат оваа вистина, не можејќи да ја сфатат сесилната и животворната добрина Божја и Неговиот ум, кој што ги надминува секоја премудрост и секој разум.

3. Бидејќи е Создател од вечноста, Бог создава по Својата безгранична добрина што сака и кога сака, заедно со Својот единосуштен Син, Бог Слово, и со Светиот Дух. Не прашувај и не вели: „А, бидејќи бил и е секогаш добар, како се покажал Создател токму тогаш? Затоа јас и ти одговарам: ,Сесфатливата премудрост на беспочетното и на бескрајното Суштество не може да се смести во човечкото знаење.“

4. Создателот го оделотворил Своето знаење за се што постои од вечноста го остварил тогаш кога посакал. Зашто не е умесно да се сомневаме дека Бог може да го оствари она што ќе посака, тогаш кога ќе посака.

5. А испитувај зошто го создал Бог тоа што го создал, бидејќи тоа може да се сознае и да се познаае; а тоа зошто толку доцна го создал тоа што го создал, тоа не испитувај го, зашто тоа разумот твој не може да го сознае, зашто од божествените работи едни се достижни, а други се недостижни за човековиот разум. Нашето размислување, ако не го зауздуваме, може да не одведе во бездна, како што рекол свети Григориј Богослов.

6. Некои велат дека тварите уште од вечноста постоеле заедно со Бога. Ho тоа е неможно. Зашто, како можат од вечноста да постојат заедно со Бога суштества, коишто по се се конечни? А и како се созданија и твари, ако се совечни со Бога со Создателот? Но вака говорат некои, коишто не го признаваат Бога како Создател на се што постои, туку Го признаваат само како својство на природата. Но ние, коишто Го признаваме Бога за сесилен, велиме дека Тој е Создател, не само на својствата на созданијата, туку и на се што постои. А, ако е така, тогаш јасно е дека созданијата не постоеле од вечноста заедно со Бога.

7. Бог и она што е божествено во некоја смисла може, а во друга не може да се познае. Со созерцанија може да се познае она што е околу Него, а не може да се познае што е Бог Самиот во Себе.

8. Во едноставната и бескрајна Света Троица не барај некаква склоност или способност, за да не ја направиш сложена, слична на тварите. Тоа не е добро и не е соодветно на Бога.

9. Едноставно, едновидно, она што нема својство, мирно спокојно, невознемирливо, една безгранична природа, која може се и се одржува. А секоја твар e сложена од суштества и случајности и секогаш има потреба од Божјата промисла, затоа што не е слободна од превратности.

10. Секое духовно и животинско суштество, кога било приведено во битие, добило од Бога сили да прима впечатоци од работите во светот; духовните суштества добиле сила и да мислат, а животинските само да имаат усети.

11. Бог само дава. Созданието и прима и дава: го прима своето битие и добробитие, а дава само од своето добробитие; една е природата на телесните суштества, а друга е на бестелесните.

12. Бестелесното суштество дава од своето битие и кога говори и кога дејствува.

13. Постојаното битие или небитие на разумната и духовна природа се состои во волјата на Создателот, Кој создал многу добро се што создал се е создадено според волјата на Создателот.

14. Злото не созрева во природата на созданијата, туку во нивното погрешно и неразумно дејствување.

15. Душата се движи разумно тогаш кога нејзините желби биват ограничувани преку воздржувањето, кога раздразнителните сили ревнуваат за љубовта, оддалечувајќи се од омразата, а мисловната способност живее во Бога преку молитвата и созерцанието.

16. Се уште нема совршена љубов и длабоко знаење за Божјата промисла оној, кој што за време на искушенијата нема во себе сили да ги претрпи првите напади, туку им ја ускратува својата љубов на духовните браќа.

17. Целтта на Божјата промисла е: оние што се одделени меѓусебно преку силата на злото пак да ги соедини преку вистинска вера и духовна љубов. Нашиот Спасител Господ Исус Христос пострадал поради тоа „за да ги собере заедно растурените Божји чеда“ (Јован 11, 52). Затоа, секој што не сака да ги претрпува тешките случајности, да ги поднесува првите удари и маките да си ги носи, тој е далеку од Божјата љубов и од целите на Божјата промисла.

18. Ако „љубовта е великодушна, полна со добрина“ (1. Кор. 13, 4) тогаш оној што е малодушен кога е во страдања и жалости, а има и злоба против оние што го ожалостиле, прекршувајќи ја својата љубов према нив, не се оддалечува ли таквиот од целите на Божјата промисла?

19. Внимавај на себе, зашто само тогаш можеш да видиш дали во тебе самиот, а не во твојот брат, се крие злото, кое ве разделува тебе и твојот брат. Побрзај да се измириш со него, за да не отпаднеш од заповедта на љубовта.

20. Не биди невнимателен према заповедта на љубовта, зашто само преку неа ќе бидеш син Божји, а ако ја погазиш ќе му станеш син на ѓаволот.

21. Љубовта меѓу пријателите се раскинува тогаш кога завидуваш, кога стануваш предмет на завист, кога причинуваш или претрпуваш штета, кога понижуваш или те понижуваат и, на крајот, ако се сомневаш во искреноста на твојот брат. Прашај се: дали не си направил некоја од овие работи или не ти направиле тебе затоа што отстапуваш од братската љубов?

22. Ако ти се случи искушение од страна на твојот брат, па твојата огорченост те доведе до омраза против него, не дозволувај да бидеш победен од неа, туку потруди се омразата да ја победиш со љубов. А, ако искрено му се молиш на Бога, ќе ја победиш, примајќи го и извинувањето од твојот брат. И, поднесувајќи му го твоето извинување, сметајќи се себе за виновник на искушението, да бидеш приготвен да трпиш, се додека не помине облакот.

23. Долготрпелив е оној што го чека крајот на искушенијата; тој ќе добие пофалба за трпението.

24. „Кај трпеливнот човек разум има многу“ (Изрек. 14, 29); зашто се што му се случува го поврзува со последниот крај. Па, чекајќи го крајот, трпеливо поднесува се што му се случува во животот. Зашто, според апостолот: „Крајот е вечниот живот“ (Рим. 6. 22). „А животот вечен е тоа, да Те познаат Тебе Единиот вистински Бог, и испратениот од Тебе Исус Христос“ (Јован 17,3).

25. He брзaj во отфрлањето на духовната љубов, зашто за спасението на луѓето друг пат нема.

26. Оној брат кого што вчера си го сметал за духовен брат и денес не сметај го за порочен и лош затоа што си го намразил заради ѓаволски искушенија, туку, исполни се со љубов што долго трпи, помислувајќи за вчерашното добро, и исфрли ја од душата твоја денешнава омраза.

27. Оној, кого што вчера си го фалел како добар и си го превознесувал како добродетелен, денес не сметај го за порочен и лош, не навредувај го затоа што твојата љубов во омраза се претворила, извинувајќи ја твојата хула против него со омразата твоја што ја имаш према него, туку продолжи да го пофалуваш, дури и тогаш кога му се лутиш. Тоа ќе ти помогне пак да го засакаш како што си го сакал порано.

28. Поради омразата против твојот брат што уште се крие во душата твоја, не менувај ја твојата позната пофалба во разговорите за него. Не напаѓај го братот твој, туку говори за него со срдечна пофалба и искрено моли се за него, како што се молиш и за себе, и набргу ќе се избавиш од погубната омраза.

29. Не вели дека не го мразиш братот твој, кога не сакаш да си спомнеш за него, туку послушај што говори светиот пророк Мојсеј: „Во срцето свое не мрази го братот твој; изобличи го ближниот свој и нема да ти се прими за грев поради тоа“(3. Мој. 19. 17).

30. Ако твојот брат, потпаднат под тешко искушение, постојано лошо говори за тебе, ти остани со љубов кон него и не дозволувај му на лошиот дух мислата твоја да ти ја помрачи. Само, доколку го благословуваш и доколку му правиш добро ти по злото негово нема да појдеш и ќе се спасиш.

Таков е Христовиот пат, патот на љубовта; ако по него одиш со Него вечно ќе живееш.

31. Не сметај ги за пријатели оние што ти ги пренесуваат лошите зборови, што другите ги говорат за тебе, па макар да се и вистински, туку пази се од нив како од смртоносни змии, за да го спречиш нивното пренесување на туѓите лоши зборови и душата своја да ја избавиш од злоба.

32. Не нанесувај му рани на братот твој со одредена цел, за и тој да не ти враќа на ист начин, та преку тоа и од обајцата взаемната ваша љубов да не биде изгонета. Туку, ако имаш нешто против него, со смела љубов изобличи го (сп. Матеј 18, 15), за да ја отстраниш причината на омразата.

33. Испитај ја твојата совест со сета своја искреност, и до најмали ситници, и увери се дали не е по твоја вина омразата со братот твој и можноста за измирување. Со лажни умувања не ги отфрлај прекорувањата на твојата совест. Таа ги знае твоите тајни и ќе те разобличи и тогаш, кога душата твоја ќе излезе од твоето тело, и за време на твојата молитва ќе ти биде препка.

34. Кога сте веќе измирени, не спомнувај си веќе што кажал твојот брат за тебе, во твое присуство или во твое отсуство, тогаш кога сте биле скарани, а ти си го чул отпосле тоа. Кога ќе го чуеш тоа и ќе се потсетиш на вашата взаемна омраза, не враќај се веќе кон погубната омраза спрема братот твој.

35. Разумната душа, која што има омраза према некој човек, не може да биде мирна во однос према Бога Кој ни ја дал заповедта: „Ако не им ги простите грешките на луѓето и вашиот Отец нема да ви ги прости вашите“ (Матеј 6, 15). Ако братот твој не сака да се измири, ти биди запазен од непријателството; искрено моли се за него и пред никого не зборувај лошо за него.

36. Неискажливпот мир меѓу светите ангели почива врз следниве две расположби: врз љубовта према Бога и врз взаемната нивна љубов. На ист начин се запазувал мирот меѓу Божјите светии отсекогаш. И нашиот Господ и Спасител прекрасно ни рекол: „На тие две заповеди се држат целиот Закон и Пророците“ (Матеј 22, 40).

37. He бивај самоугодник, па нема да го мразиш твојот брат. Не бивај самољубив, тогаш ќе бидеш богољубив.

38. Откако си засакал да живееш со духовните браќа, твоите желби остави ги пред нивните врати, зашто друг начин нема за да се биде во мир со Бога и со оние со коишто живееш.

39. Оној што ја придобил божествената љубов и целиот свој живот го устроил врз неа, тој преку Светиот Дух Го именува Господа Исуса (сп. 1. Кор. 12, 3). A од спротивното на ова бива она што е спротивно.

40. љубовта према Бога секогаш го окрилува нашиот ум за да говориме за Бога и за божественото, а љубовта према ближниот секогаш не орасположува да помислуваме добро за него.

41. На оној што ја сака земната слава и што е приврзан за нешто земно својствено му е да им се срди на луѓето за привремените работи, да мисли лошо за нив и да ги мрази или на срамни мисли да им робува. А на богољубивата душа сето ова и е туѓо.

42. Кога не мислиш, не говориш и не правиш ништо недолично, кога не си го спомнуваш злото што ти го направиле, кога не ги мразиш оние што зборувале лошо за тебе, тогаш за време на твојата молитва умот твој ќе биде постојано ослободен од земните работи и од ликовите. Знај дека тогаш си ја достигнал мерата на бестрасноста и на совршената љубов.

43. Не е мал подвиг да се ослободиме од суетата. Од неа можеме да се ослободиме преку тајното извршување на добродетелите и со честата молитва, а знакот на тоа дека сме ослободени од неа е: нема да си спомнуваме за оние што говореле и што говорат зло против нас.

44. Ако сакаш да бидеш праведен, тогаш давај му го на душата и на телото: мисловниот дел на душата читањето, духовните созерцанија и молитвата. На раздразнителноста духовната љубов, којашто и е спротивна на омразата. На пожелната целомудрието и воздржувањето. А на телото храната и облеката, толку колку што се неопходни за неговото одржување.

45. Умот дејствува според својата природа тогаш кога ги држи страстите покорни, кога го созерцава сето она што постои и кога живее со Бога.

46. Како што здравјето и болеста се гледаат на телото од живото суштество; како што светлината и темнината се гледаат во окото; така и добродетелта и порокот се гледаат во душата, а знаењето и незнаењето во умот.

47. Христијанинот станува помудар на овие три патишта: догмите, заповедите и верата. Заповедите го одврзуваат умот од страстите, догмите го воведуваат во познавањето на Бога, а верата во созерцанието на Света Троица.

48. Некои подвижници ги изгонуваат само страстните помисли, а други ги отсекуваат и самите страсти. Страстните помисли биваат одгонувани или со пеење псалми, или со молитва, или со богомислие, или вршејќи некоја друга умесна работа. А страстите биваат отсекувани со презирањето на сите предмети, према кои е страсно наклонет.

49. Страсни биваме или према жени, или према имот, или према слава или према нешто друго. До рамнодушноста према жените може да се дојде, ако човекот се откаже од светот, трудејќи се преку воздржување да го исушува телото. Према имотот ако ја убеди својата помисла да биде задоволен со она што го има. Према славата ако засака тајно да ги извршува добродетелите, тие да Му бидат познати само на Бога. Подвижникот ваков треба да биде и во однос према другите страсти. Оној што го мрази сето тоа, тој никогаш и со никого не се скарува.

50. Оној што се откажал од световните работи, како што се: жена, имот, слава и други, тој го направил монах надворешниот свој човек, но се уште не успеал да го направи монах и својот внатрешен човек. Кога ќе се откаже и од своите страсни помисли, тогаш и неговиот внатрешен човек, неговиот ум станува монах. Надворешниот човек лесно можеме да го направиме монах или да посакаме да го направиме таков, но не е мал подвигот внатрешниот човек да го направиме монах.

51. Koгa некој наполно ќе биде ослободен од страсните помисли и ќе биде удостоен со чиста и од се ослободена молитва тоа е знак дека и внатрешниот свој човек го направил монах.

52. Многубројни страсти се скриваат во нашата душа; тие се пројавуваат кога ќе дојдат во допир со соодветните нивни предмети.

53. Некој може да не биде вознемируван од страстите се додека се отсутни соодветните предмети. Таквиот дошол до мала бестрасност. Но, штом ќе се појават тие предмети, страстите веднаш почнуваат да го привлекуваат неговиот ум.

54. Се додека се отсутни предметите на страстите, не мисли дека имаш потполна бестрасност. Но тогаш кога и соблазителниот предмет ќе се појави, а ти ќе останеш незасегнат од него, тогаш знај дека веќе си навлегол во нејзините предели. Но, сепак и во тој случај не биди безгрижен, зашто и долговремената добродетел, иако ги умртвува страстите, ако ги занемариме, тие пак оживуваат.

55. Оној што Го љуби Христа, без сомневање, Го подражава Христа според своите можности. Христос никогаш не престанувал да им прави добрини на луѓето, дури и кога среќавал неблагодарност и кога Го навредувале претрпувал и никому не му враќал зло за зло. Овие три дејства се дела на љубовта према ближниот, без кои оној што говори дека Го сака Христа и дека ќе го добие царството небесно се мами себе, зашто Господ рекол „Не секој што Ми вели: ‘Господи’, Господи, ќе влезе во царството небесно, туку оној што ја исполнува волјата на Мојот Отец, Кој е на небесата“(Матеј 7, 21). И уште: „Ако ме љубите, пазете ги Моите заповеди“(Јован 14, 15 и 21).

56. Целата цел на заповедите на нашиот Спасител Господ Исус Христос е: да го запазуваме својот ум од невоздржување и од омраза и да го издигнуваме кон љубовта према Него и према ближниот, од која што се раѓа светлината на дејствителното знаење.

57. Откако Господ ќе те удостои со некакво знаење, не бивај невнимателен према љубовта и воздржувањето, зашто тие, очистувајќи го страсниот дел на душата, патот кон знаењето ти го прават полесен.

58. Патот кон знаењето е бестрасноста и смирението: „без нив никој не може да Го види Господа“ (Евр. 12, 14).

59. Бидејќи „разумот возгордува, а љубовта поправува“ (1. Кор. 8, 1), тогаш со разумот сврзи ја љубовта, така што ќе и бидеш туѓ на надуеноста, ќе бидеш душевен економ: ќе се поучуваш и себе, а и сите што ќе се приближуваат до тебе.

60. Ова се случува затоа што љубовта изградува, зашто не се огорчува против завидливците, а и не го разгласува она што е достојно за завист. Таа уште не се смета за доволно совршена (сп. Филип. 2,12), а и кога не знае нешто, не се срами да признае дека не знае. На тој начин таа го претпазува умот од надуеност и секогаш го поттикнува да напредува во познавањето.

61. Обично, по познавањето следи високо мислење за себе и завист, особено во почетокот. Високото мислење за себе се пројавува само внатре, а зависта и внатре и надвор; внатре кога поседуваме знаење, а надвор кога го немаме знаењето. Оваа љубов го спречува појавувањето на три неисправности: високото мислење за себе затоа што не се гордее; внатрешната завист затоа што не завидува; надворешната затоа што долго време трпи и што е блага и милосрдна (сп. 1. Кор. 13, 4). Затоа, оној што има знаење неопходно е да има и љубов, за да го запазува умот во се неповреден.

62. Оној што се удостоил да го има царот на знаењето, а има огорченост во својата душа, како и злоба и омраза према некој човек, наликува на оној што си ги боцка очите со трња и бодила. Затоа, знаењето има неопходна потреба од љубовта.

63. Не се грижи само за телото, туку, откако ќе му го одредиш подвигот според неговите сили, целиот твој ум сврти го кон внатрешното, зашто „телесното обучување е малку корисно, а побожноста е полезна за се“ (1. Тим. 4, 8).

64. Оној што се задржува во внатрешноста и непрестано се грижи за внатрешната целомудреност, долготрпеливост, смиреност и милостивост, но не само тоа, туку тој и созерцава, богословствува и се моли. Токму на ова мисли апостолот кога ни вели: „Не им угодувајте на телесните страсти“ (Гал.5,16) и понатаму.

65. Оној што не умее да оди по духовните патишта, тој не се грижи за страсните помисли. Целата негова грижа е сосредоточена само на телото. Тој или му угодува на своето тело, или работи неуредни нешта, или навредува, или се гневи и го памети злото што му го направиле. На тој начин умот свој го помрачува или преку верата презема подвизи, совладувајќи ги лошите мисли.

66. Светото Писмо не ни одзема ништо од она што ни е дадено од Бога за да го употребуваме, туку само ја зауздува нашата неумереност, исправувајќи ја нашата неразумност. Евангелието не ни го забранува ни јадењето, ни пиењето, ни раѓањето деца, ниту да имаме пари и правилно да ги употребуваме. Тоа ни забранува да му угодуваме на нашиот стомак, да правиме блуд, прељуба и друго. Не ни забранува ниту да мислиме за она, за што е создадено едно или друго; туку ни забранува за сето тоа да мислиме страсно.

67. Некои работи ги извршуваме за Бога според заповедите што ни се дадени од Него, но тоа го правиме, така да се каже, според нашата слободна волја. По заповед од Него ги љубиме Бога и ближниот, ги љубиме и непријателите, не правиме блуд или прељуба, не убиваме, не крадеме, не лажеме и не правиме други гревови. Ако ги газиме Божјите заповеди, биваме подложувани на осуда. За Бога правиме нешто, што не е одредено со заповедите тогаш кога: ја запазуваме девственоста, кога живееме безбрачно, кога се откажуваме од каква било сопственост, кога се оддалечуваме од светот и друго. Овие дејства имаат значење на дарови, така што, ако поради нашата немоќ не ќе исполниме некоја заповед, со стекнатите дарови Го умилостивуваме нашиот благ Господ.

68. Оној што го избрал безбрачниот живот или девството, должен е да му „Нека ви биде половината препашана и светилата запалени!“ (Лука 12. 35); „половината да му биде препашана“ значи да се воздржува, а „светилата запалени“ значи дека треба да има молитва, богомислие и духовна љубов.

69. Некои браќа мислат дека тие не можат да имаат дарови на Светиот Дух, бидејки, заради нивната негрижа да ги исполнуваат заповедите, не знаат што е вистинската вера и не знаат дека оние што ја имаат вистинската вера во Христа во себе ги имаат скратено сите Божји дарови. Ho ние, бидејќи, заради нашата мрзливост, стоиме далеку од Него, во дејствителна љубов према Него, која би ни ги покажала своите скриени божествени сокровишта во нас, оправдано сметаме дека во нас нема Божји дарови.

70. Ако, според зборовите на апостолот, со верата Христос живее во нашите срца (сп. Ефес. 3, 17), ,,Bо кого се сокриени сите сокровишта на мудроста и знаењето“ (Кол. 2, 3), а тоа значи, дека во нашите срца се наоѓаат сите сокровишта на премудроста и на знаењето. Тие му се откриваат на срцето преку мерката на неговото очистување со извршувањето на заповедите.

71. Тоа е таа нива, во која се скриени драгоцености (сп. Матеј 13, 44). Тие се и во твоето срце, што ти уште не си ги открил заради твојата мрзливост. Зашто, кога би ги нашол овие драгоцености, ти би продал се за да ја купиш таа нива. Но ти ја занемаруваш, па работиш околу неа, во која нема ништо друго освен трња и боцки.

72. Затоа Спасителот вели: „Блажени се чистите по срце, зашто тие ќе Го видат Бога!“ (Матеј 5, 8). Тогаш ќе го видат и Него и драгоценостите што се скриени во Него; тогаш кога ќе го очистат срцето свое со љубов и со воздржување. И колку подобро ќе го очистат своето срце, толку подобро ќе Ги види и Бога и духовните драгоцености.

73. Затоа Господ уште вели: „Продајте си ги имотите ваши и давајте милостиња“ (Лука 12, 33), ,,тогаш се ќе ви биде чисто“ (Лука 11, 41), зашто веќе нема да се занимавате со работите, што се однесуваат на телото, туку ќе се трудите умот свој да го очистите од омразата и од невоздржувањето, кој Господ го нарекол „срце“ (сп. Матеј 15, 19). Зашто сето она што го осквернува умот, не му дава на човекот да Го види Христа Кој живее во него, преку благодатта на светото крштение.

74. Светото Писмо, добродетелите ги именува „патишта“. Најголема меѓу добродетелите е љубовта; затоа апостолот и вели: „Стремете се кон поголеми дарби. А сега ви покажувам еден многу повозвишен пат“ (1. Кор.12, 31), повикувајќи не да ги презираме земните работи и ништо што е привремено да не го претпочитаме пред вечното.

75. Љубовта према Бога се бори против похотите, зашто го наговара умот да се воздржува од сетивните наслади. Љубовта кон ближниот му се спротивставува на гневот, зашто не тера да ги презираме славата и богатството. И тоа се двата сребреника, за кои што говори Спасителот, што му биле дадени на гостилничарот (сп. Лука 10, 35), повикувајќи не да презираме се што е земно и ништо привремено да не му претпочитаме пред вечното, Тој те уверува дека се грижи за тебе, дека ја презел грижата за тебе. Непотребно е да се покажеш неблагодарен, изложувајќи се пак на опасноста да бидеш нападнат од разбојници, за да не те покријат пак со рани, зашто можеби вториот пат нема да останеш жив.

76. Очистувајќи го твојот ум од гневот, од злобата од срамните помисли, имај на ум дека само тогаш ќе можеш да ја дознаеш веселбата Христова во себе.

77. Кој те просветил со верата во Светата, Единосушна и Неразделна Троица? Или кој ти дал да сознаеш за воплотувањето И за домостројот на Единиот од Света Троица? Кој те научил да знаеш за светите бестелесни сили, за потеклото и за крајот на видливиот свет, за воскресенито на мртвите и за вечниот живот или за славата на царството небесно и за Страшниот суд? Дали сето ова не ти го кажа Христовата благодат, која што живее во тебе, која што е залог на Светиот Дух? Има ли нешто поголемо од оваа благодат? Или што е подобро од таквата мудрост и од тоа знаење? Што е повозвишено од ваквите ветувања? Дали и по сето ова ќе останеме нечувствителни и мрзливи? Дали нема да почнеме да се очистуваме од страстите. што го заслепуваат нашиот ум и ни пречат да ја гледаме вистината, која што е појасна и од самото сонце? Ако не успееме да ја видиме вистината за сето ова, тогаш треба да се обвиниме себе и да не велиме дека во нас не обитава Божјата благодат.

78. Бог ти ги ветил вечните блага и ти го дал залогот на Светиот Дух во твоето срце, така што твојот внатрешен човек, откако ќе се ослободи од страстите, уште во сегашниот живот ќе ги вкусиш тие блага.

79. Откако ќе се удостоиш со возвишените божествени созерцанија, најмногу грижи се за љубовта и за воздржувањето, за да го запазиш страсниот дел од твојата душа неразбрануван. Тогаш во душата твоја ќе имаш непрестана светлина.

80. Раздразнителниот дел на душата зауздувај го со љубов; пожелниот умртвувај го со воздржување, а мисловниот со молитвата, такашто светлината на умот нема никогаш да се помрачи во тебе.

81. Причините за ослабување на љубовта се: нечесноста, причинетата штета, клеветењето на верата или на животот, тепањето, ударите, раните и друго. Кога ова се случува со некого или врз некого од неговите роднини и пријатели, ако поради ова го раскинува сојузот на љубовта, таквиот уште не ја разбрал целта на Христовите заповеди.

82. Труди се, колку што можеш, да го сакаш секој човек. Ако уште не можеш да го правиш ова, тогаш настојувај, барем никого да не мразиш. Но и ова нема да бидеш во состојба да го постигнеш, ако не презреш ce што е земно.

83. Ако некој те похулил, немој да го намразиш, препиши му ја таа хула на демонот, кој го подучил да те похули. Ако го намразиш оној што те похулил, ти си го намразил човекот и си ја погазил заповедта на љубовта, и она што тој го сторил со зборови, ти го правиш со дело. А, ако ја пазиш заповедта, пројави љубов према него. А доколку си во сотојба нешто да му помогнеш, помогни му. Така ќе го спасиш.

84. Нашиот Господ Исус Христос не сака да имаш кон кој и да е човек омраза или нетрпеливост, гнев или злоба, на каков и да е начин и за што било привремено. За ова на секого му проповедаат четирите Евангелија.

85. Многумина не има што говориме, но малкумина се оние што го извршуваат она што го говорат. Но никој не смее да го унакажува Божјото слово за да ја оправда својата безгрижност. Подобро е да ја признае својата немоќ, а да не ги сокрива Божјите вистини, за да не биде, заедно со неизвршувањето на Божјите заповеди, виновен и за искривување на Божјите зборови.

86. Љубовта и воздржувањето ја ослободуваат душата од страстите. А читањето и богомислието го избавуваат умот од незнаењето. Стоењето, пак, на молитва го поставуваат оној што се моли пред Самиот Бог.

87. Кога демоните ќе забележат, дека ги презираме работите на овој свет и дека не сакаме заради нив да ги мразиме луѓето и да отпаѓаме од љубовта, тогаш против нас подигаат клевети, така што, не успевајќи да не се огорчиме, да ги намразиме клеветниците.

88. За душата нема поголема тежина од клеветата. Кога ќе ни ја оклеветат верата или животот, ова не може да го презре никој, освен оној , кој што како Сузана од Стариот завет, се надева само на Бога, Кој е единствен силен и од бедите да не избави, и да им ја покаже вистината очигледно, како што и ја покажал и на неа, а и душата со надеж да ја утеши.

89. Така и ти, ако се молиш за оној што те оклеветил, биди уверен, оти Бог ќе им ја открие вистината за тебе на оние што се соблазниле.

90. По суштина е добар само едниот Бог. Добар е и оној што Го подражавал Бога, зашто и негова цел е лошите да ги присоедини кон Добриот по суштина, за и тие да станат добри. Затоа, кога го навредуваат тој благословува; кога го гонат трпи, кога го хулат утешува; кога го убиваат се моли за оние што го убиваат (сп.1.Kop.4,12-13). Toj прави се што е потребно за да не отпадне од својата цел од љубовта.

91. Божјите заповеди не учат како благословено да се ползуваме со средните работи. Ваквото ползување ја прави душата чиста. Чистата состојба на душата раѓа расудливост, а расудливоста раѓа бестрастност, од која пак, се раѓа совршената љубов.

92. Бестрастност нема оној кој што, кога е искушуван, не може да не ја забележи грешката на својот ближен, на било таа да е вистинска или само да му се причинува. Зашто, во тој случај страстите, што се скриваат во неговата душа, биваат оживувани и му го заслепуваат умот, така што не му даваат да ја согледа светлината на вистината и да го разликува доброто од злото. Не треба ли да претпоставуваме дека таквиот уште не ја придобил и совршената љубов, која го прогонува стравот од Божјиот суд (сп. 1.Јов. 4,18)?

93. „Верниот пријател нема цена“(Мудр. Сирах. 6,15); тој несреќите на пријателот свој ги смета за свои несреќи и ги поднесува заедно со него, страдајќи до самата смрт заедно со него.

94. Многу пријатели имаме додека ни е добро, додека успеваме; Ho, тогаш кога страдаме дали ќе се најде еден единствен.

95. Секој човек треба да го сакаме со сета наша душа, а надежта наша да ја полагаме само во Бога и само на Него да Му служиме со сета наша сила. Зашто, се додека Бог не пази, дотогаш и пријателите наши ни помагаат, а и непријателите не можат никакво зло да ни направат. А кога Тој ќе не остави, тогаш и сите пријатели не напуштаат и сите непријатели се осилуваат над нас.

96. Постојат четири главни начини како Бог не напушта. Првиот е промислителен, како што било и она со нашиот Господ, кога со привидно оставање Бог сака да ги спаси оставените. Вториот е оставање за проверување, како што се случило со многустрадалниот Јов и со праведниот Јосиф, за да го покаже едниот од нив како столб на храброст, а другиот столб на целомудрие. Третиот начин е духовен воспитен, како што било со апостолот Петар, па преку смирената мудрост да се запази во него преизобилството на благодатта. Четвртиот начин на оставање е од одвраќање. како што биле напуштени Јудејците, за преку казнување да ги сврти кон покајание. Сите видови на напуштање се спасоносни и се исполнети со Божја благодат и со човекољубие.

97. Некои луѓе се вистински извршители на заповедта и не ги оставаат своите пријатели, кои по Божја промисла биваат искушувани. Оние, пак. што ги презираат Божјите заповеди и коишто не ги знааат Божјите тајни, се насладуваат со пријателот свој додека му е добро. а го напуштаат кога страда. Дури се случува да се стават на страната од противниците на своите довчерашни пријатели.

98. Пријателите Христови сите луѓе искрено ги сакаат, но нив не сите ги сакаат. Пријателите од овој свет сите не ги сакаат и тие не биваат од сите сакани. Пријателите Христови до крајот го запазуваат сојузот на љубовта, а пријателите на овој свет се сакаат cé додека не се судрат заради некоја световна причина.

99. Премудриот Исус син Сирахов вели: „Верниот пријател нема цена“(Мудр. Сирах. 6, 14). Зашто, и кога му е добро, тој е негов добар советник и еднодушен помошник, а кога страда тој е негов искрен закрилник и верен сострадалник.

100. Многумина многу нешта кажале за љубовта, но ако ја побараш, ќе ја најдеш само кај учениците Христови, зашто само тие ја имаат отелотворената љубов учителката на вистинската љубов, за која е речено: „Да имам пророчки дар и да ги знам сите тајни, да го имам сето знаење, а и така силна вера, што и планини да преместувам, ако љубов немам, ништо не сум. И да го раздадам целиот свој имот, да го предадам телото да ми изгори, штом љубов немам, ништо не ми користи“ (1. Kop. 13, 2-3). Оној што ја придобил љубовта, тој Го придобил Самиот Бог, зашто и „Бог е љубов“ (1. Јов. 4, 16). Нему нека Му биде слава во векови. Амин.

Обработи,
О.М.П. 2022