СИМБИЛИКАТА НА ЦРВЕНОТО ВЕЛИГДЕНСКО ЈАЈЦЕ

На Велигден 2 Мај 2021

Вапсањето црвени јајца за Велигден е најраспространета традиција во сиот христијански свет. Вапсањето започнува на Велики Четврток. Домаќините, рано наутро, пред изгревање на Сонцето ги бојадисуваат првите три црвени Велигденски јајца.

Оваа традиција потекнува од Првиот век по Христа, односно тоа се практикувало уште во времето на светите апостоли – Христовите ученици и нивните наследници. За тоа ни сведочи Светото Предание. Велигденското јајце е старо колку и христијанството.

Велигденското јајце Црквата го прифатила во својата традиција и практика како симбол на Христовото воскресение. Првите христијани и современици на апостолите почнале да вапсуваат јајца и да ги подаруваат на Велигден, поздравувајќи се со радосниот поздрав Христос Воскресе! На тоа отпоздравувале: Вистина Воскресе!

Така поздравувајќи се, првиот ја соопштува веста за Христовото воскресение, додека вториот ја потврдува, всушност и двајцата ја исповедаат својата вера во Воскресението. Оваа практика и до ден – денес е запазена во Светото Православие, верниците со овој поздрав се поздравуваат се до Вознесение Христово, Спасовден.

Црвената боја има сомболика на победа. Нејзиното значење на овој Најголем христијански празник е дека Господ Исус Христос со своето воскресение ја победил смртта. Црвената боја ја претставува Божјата сила и моќ, а воедно ја симболизира и Христовата крв, која Исус ја пролеал на крстот за спасение на сите луѓе на земјата. Бојата на јајцето не потсетува и на крвта Христова и на спасението.

Според хронологијата на Христовите настани забележани во Евангелието се знае дека Велики Четврток, Господ Исус Христос на Тајната вечера ја востановил Светата тајна Причест (Евхаристија), земајќи ги за основа лебот и црвеното вино, кои се претвораат во Христовото тело и крв. Оваа света тајна – Евхаристијата е дадена за спасение на луѓето, а за основа ја има Христовата крв. Затоа црвената боја, симболизирајќи ја Христовата крв од Светата Причесна ги украсува и Велигденските јајца.

Како што бојадисаните црвени јајца на Велики Четврток се јасна најава на блискоста до Велигден, така и, тогаш, на Велики Четврток на Тајната вечера, Христос јасно најавил и кажал дека наскоро ќе биде предаден, ќе пострада и ќе воскресне.

Според Светото Предание, се смета дека Марија Магдалена, една од жените мироносици прва го започнала овој обичај за Велигденските црвени јајца.

Се вели дека Марија Магдалена наскоро по Христовото воскресение (Спасовден) го напуштила Ерусалим и тргнала по светот да го проповеда Евангелието. Во Рим таа побарала да појде и кај римскиот император Тивериј, со цел да му раскаже на царот за Господа Исуса Христа. На средбата, таа на царот најнапред му подарила едно црвено јајце и го поздравила со зборовите: Христос Воскресе. Потоа му раскажала за се што ги учел Христос, за Неговите добри дела и чуда што ги правел на луѓето.

Следејќи го нејзиниот пример, првите христијани започнале да си подаруваат црвени јајца на празникот Велигден и притоа да се поздравуваат: Христос воскресе – Вистина воскресе!

Православните христијани на Велигден подарувајќи си црвено јајце еден на друг или кршејќи се со него, всушност го симболизираат Христовото воскресение и нашето спасение: победата над смртта. Затоа, овој обичај е израз на вера во Христовото Воскресение и вера во воскресение на мртвите. Тоа е надежта во спасението и идниот живот.

Претставува
Прота Митко Попоски