Евхаристијата Тајна на Божјта Љубов

(Беседа на велики четврток)

29 АПРИЛ 2021

Непосредно пред самиот почеток на Своите страдања, Господ ги собрал Своите ученици на Тајната вечера. Иако нашиот Господ Исус Христос секогаш велеше: „Ништо не сум зборувал тајно“ (како што им велеше и на своите непријатели); Христовото Слово било туѓо за Еврејскиот и тогашниот свет, го сметале за заговор против тогашниот систем. Како и сите настани, само на Бога можни чуда и целата Божествена наука, тие ја сметале за некаква празна игра со наводни тајни, мистерија, со голема необјаснивост, што било карактеристично за окултистите, во срцето на христијанската – тајна.

Христова вечера е мистерија. Пред се, кога учениците се собирале околу Учителот, Улителот светот го мразеше, го замрази Принцот на овој свет, кој престојувал во обрачот на злото во смртната опасност, преку која се открива Христовата смиреност и која бара верност од учениците. Ова Христово барање, било прекршено со подмолното предавство од страна на Јуда Искариот и несовршено исполнување од другите ученици кои поради страв и обесхрабрени претчувства, кога требало да бидат будни со Христа за време на Христовата молитвена чаша (Мт 26:39).

Петар во голем страв од клевети, се откажал од својот Учител. Сите ученици се разбегале. Но, границата помеѓу верноста, макар и несовршена, и во целосно предавство – останува. Тоа е страшна граница: непомирлив судир помеѓу Неговата смиреност и светост, помеѓу Царството Божјо, кое Он го објави донесувајќи му го на луѓето Царството на Кнезот на овој свет. Тоа е толку непомирливо што, приближувајќи се до тајната Христова, се соочуваме со последниот избор. Затоа што толку се приближуваме до Христа, што верниците од другите религии не можат тоа да го замислат и сватат.

Тие не можат да замислат дека е можно толку да се приближиме до Бога, кога го примаме Христовото тело и ја пиеме Неговата крв. Тешко е тоа да се замисли, а уште потешко да се каже! Како им било на апостолите, кога за прв пат ги слушнале зборовите со кои Господ ја утврдил вистината на Евхаристијата! И тешко нам ако не почувствуваме барем мал дел од тој стравотрепет што ги обземало апостолите.

Последната вечера е тајна и затоа што требаше да биде скриена од непријателскиот свет, и затоа што во нејзината суштина – е неостварлива тајна на последната понизност на Богочовекот меѓу луѓето. Царот над царевите и Господарот над господарите ги мие нозете на Своите ученици и на тој начин ја покажува својата понизност пред сите нас. Како може да се надмине ова? Тоа го прави само Едниот, Кој се предаде на смртта.

Ние сме – слаби луѓе. И кога нашите срца ќе станат мртви, тогаш ние сакаме просперитет. Но, додека нашето срце е живо и грешно – тогаш како да копнее по животот? За да има предмет на љубов, бесконечно достојна љубов, ќе треба самиот да се најде и да се икористи без да се сожалува. Сите сонувања се човечки – неразумни, бидејќи тие се само сонови. Но, луѓето се живи се додека живото срце не се стреми кон просперитет, туку кон жртвувана љубов, да бидеме воодушевени од неискажлива смиреност кон нас и некој дел од нашата дарежливост да одговориме на тоа и верно да му служиме на Царот над Царевите и на Господарот над господарите, кој е толку дарежлив кон своите слуги.

Нашиот Господ во лицето на апостолите нè нарече свои пријатели. Уште пострашно е да се размислува за тоа отколку да се биде Божји роб. Роб може да го скрие погледот со поклонување; пријател не може да избегне исполнување на погледот на неговиот пријател – прекорлив, со простување, кој го гледа срцето. Тајната на христијанството, за разлика од наводните тајни со кои лажните учења ги мамат луѓето, е како неразбирливата длабочина на најтранспарентната вода, што е, на крајот, толку голема што не можеме да го видиме нејзиното дно; и таа го нема – тоа дно.

Што може да се каже вечерва? Само едно: дека Светите Дарови, кои ќе ни бидат дадени и дадени – се токму истите, телото и крвта Христова, кои апостолите ги вкусија со неверојатен ритам на срцето. И овој наш собир, денес на Велики Четврток е истата онаа Тајна вечера. Се молиме да не ја откриваме Божјата тајна – тајната што нè соединува со Христос, да ја доживееме таа топлина на тајната, да не ја предадеме, да одговориме на неа дури и со најнесовршената верност.

Блажениот Августин ни кажува за Евхаристијата, за нашето разочарано срце со прилично тешки зборови. Тој ја толкува Евхаристијата, за пример, како повик за мачеништво: за телото и крвта што Христос ги даде за нас, ние треба да бидеме подготвени да го дадеме нашето тело и нашата крв. Малкумина се повикани на подвиг на мачеништво во целосна смисла, и ние нема да зборуваме за работи што се премногу високи за нас. Но, ако нашиот Господ ни даде, исправете ги стапалата, телото и крвта, тогаш како не можеме смирено да ги издржиме ниту оние мали несреќи што треба да ги издржиме?!

Да се молиме никогаш да не ја заборавиме тајната во која нè прими големата тајна – Тајната вечера, никогаш да не им ја даваме на непријателите видливи и невидливи, да не доживееме камена нечувствителност кон неа. И дека нашето срце брза да му служи на Царот над царевите кој е толку милостив, толку близок – до крајна близина, до блискост на Храната што ја вкусуваме.

И друга мисла треба да дојде кај секој што го слуша ова читање на Евангелието. Гледаме дека нашиот Господ го држеше Стариот завет во својот земен живот. Тој исто така дојде во градот Ерусалим поради циклусот на празници што постоеше меѓу Евреите – помеѓу еврејската Пасха и еврејската Педесетница. Тој не дојде да уништи, туку да исполни, и неговиот живот започна со тоа што тој беше законски обрежан. Зошто, тогаш, Господ толку доследно го оспоруваше законот во една работа – во прашањето за целосна неподготвеност, што еврејските правници го бараа од човекот во саботата? Секако, тоа нè учи дека добрината е поважна од ритуалот, поважна од ритуалната регуларност, таа нè спасува од ритуалната вера. Сепак, се чини дека не е сè во тоа. Што значеше строгото одбележување на саботата за еврејскиот верник? – Тоа значеше дека Божјата творечка активност е завршена до седмиот ден: на седмиот ден, Бог се одмори од неговите напори и дека завршувањето на Божјото дело се слави секоја сабота. И неподготвеноста на верникот е – потврда за неговата вера дека светот нема да се промени. (Иако Евреите во времето на Христос имаа учење, не сосема јасно, за идната ера и воскресение, во кое фарисеите веруваа; садукеите, патем, го негираа тоа, па сè уште не беше вообичаена вера.) Ако на празникот се слави Бог, кој се разбира како целосна неактивност, како прекин на Неговото создание, тогаш светот е стабилен. Со тажна убавина е опишано во книгата Проповедник: она што било, ќе биде.

Нашиот Господ се спротивставува на ова со поинакво учење, кое не го уништува значењето на Стариот Завет, туку го надополнува: Божјиот одмор не е престанок на Неговото создание (иако светот на Бог е целосен и совршен до тој степен што не е расипан од паднати духови и паднати луѓе). И сега, гледајќи го секое Божјо дело – младите и надежни гранки во пролетта и секое друго создание – ги слушаме зборовите на Создателот дека е многу добро. Сепак, идејата за Бог сè уште не е реализирана – идејата за трансформација на светот. Бог не создаде нас луѓето, и ние се постанавме паднати луѓе. Но, Бог сака да нè воздигне до таква доблест, за која апостол Јован со достојни зборови во своето послание, вели: ние сме сега Божји деца, но не знаеме што ќе се случи. И зборовите Господови: Отецот продолжува да дејствува, продолжува да создава и јас продолжувам. Знак за тоа е – лекувањето во сабота.

Милоста Божја е безгранична, изобилна, ги предвидува за човекот, неговите барања и молби, а да не ја споменуваме неговата исповест. Но, благодатта Божја бара. Ние добро знаеме како да се однесуваме со туѓите мали деца и како да се однесуваме кон сопствените деца. Со задоволство ќе ги милуваме туѓите мали деца, за кои не сме одговорни, ако не сме целосно злобни луѓе, ќе им дадеме нешто слатко, ќе ги очекуваме и нема да бараме ништо од нив. Ние не сме одговорни за нив. За нив е и за нас радоста на моментот, која нема никакво продолжение или идно значење. Но, Бог е добар со нас, не како туѓиот вујко кој ни дава бомбони и оди по својот пат, без да бара ништо од нас. Христос го поздравува човекот кога ќе се излечи и го потсетува дека големата благодат што ја добил – истовремено и барање: да не греши повеќе. Колку повеќе Бог ни дава, толку повеќе Тој бара од нас.

Треба подобро да сфатиме дека Неговото барање од нас е најдоброто што Тој ни го дава. Зборовите „не греши“ биле кажани на човек излечен од многу тешка, многу долга болест, ослободен од најмрачните проблеми. Но, никој од нас, дури ни оние кои живеат во благосостојба и наводно безбеден живот, не знае над кои бездни нè води раката на Бога, слепите, кои не ги гледаат тие бездни. И тие зборови се упатени на секој од нас: не греши, за да не ти се случи нешто уште полошо. Бидејќи дури и оние меѓу нас (а дали има многумина, од нас?), Кои немаат спомени од минатото, за чудо избегнаа тешка неволја или несреќа што ги снајде и потоа заборавија, имаат сите причини да знаат дека може да се случи во секој момент многу полошо. Ние се доведовме себеси и светот на Бога во таква состојба кога мора да ни се случат неволји. И би било разумно – да не спомнувам дека тоа е долг пат на благодарност – да не грешиме, бидејќи Господ не не предупредува за нашите гревови.

Да се молиме, Бог да ги возвиши нашите уморни души, уморни срца и да ја стабилизира состојбата на заживување на нашата татковина. Секогаш да чувствуваме должност да се молиме за душите на оние кои со својата крв и молитвеност се вградија во возобновувањето на нашата татковина Македонија и Црква. Исто така, да ги паметиме луѓето од дамнешни времиња, од времето на Филип, Александар, светиот ап. Павле, Лука, Јустинијан, Самоил, Светите Кирил и Методи, Светите Климент и Наум, со плеадата борци, светители, преподобни кои го закитија Македонскиот календар и историја. Да се молиме за вечноста на нашата татковина, која Бог ја исчува во времињата и да ги занемари нашите секојдневни гревови. Амин.

подготвил и уредил
Отец Митко Попоски
на 29 Април 2021
Виндзор, Онтарио, Канада